Oldal 39 [39]
2330 "DISSERTATIO INAUGURALIS
„quod fpiritum reiterata deftillatione reétificavit (e).
Salinae partes, quag funt acidae indolis, in uyis immaturis
fapore acido luculenter fe manifeftant, in maturis vix gu¬
-ftum adficiunt, in mufto penitus evanefcere videntur, pot
abfolutam fermentationem difiin@isfime animadvertuntur,
tum per faporem acrius acentem, tum quia longiori mora
cum partibus terreftribus & unguinofo oleofis nuprae præci¬
pitantur, & lateribus continentis vafis adhaerentes formant
concretum terreo-oleofo-falino-acidum, quod lapis, feu tar¬
tarus vini adpellatur, Eas mixtionem vinorum noftrorum
ingredi, quae fapore acido pollent, nullum eft dubium; fpi¬
-rituolis inefle inde patet, quia igne tra@ata relinquunt par¬
tem quandam in vafe deftillatorio fubacidi faporis; in dulci¬
bus oleofis qualia funt eflentia vinum_paffum difficilius de¬
-tegi poflunt, refiduum enim corum eft dulce, vifcidum. Sita¬
«men perpendere velimus dulciflima haec vina tradhu tempo¬
:zis fpirituofisfima fieri, e quibus penetrantisfimum acetum
‚parari potelt, vix amplius dubitabimus, & in illis corpufcu¬
la acido-falina praeexttitiffe. Cel. NEUMANNUS ex una
menfura vini Tokaienfis nulla fafta mentione cujusnam ge¬
neris illud fuerit fubftantiae tartareae & gummofae, quin¬
que uncias elicuit. Quemadmodum vero quantitas falis hu¬
jus tartarei in variis vinis differt , major eft in vinis defoeca¬
tis quam iis, quorum.fermentatio fuffocata eft, magis fe gue
{tui objicit in acidis, quam dulcibus: ita & ratione, qualita¬
tis ingens eft diverfitas, in aliisenim eft volatilior & fubtilior
nobilior, crasfior fixior in aliis & ingratior, qui promptis¬
fime moleculis terreo-olcofis fe adjungit , & ambitui dolio¬
zum adfigit.
Terram in omni oleo, fpiritu , tartaro vini analyfis chy¬
mica detegit. Foeces ulteriori examini fubjeciag, practer fpi¬
titum ardentem aquam oleum majorem inertis terrac, pate
tem in fundo vafis relitam praebent. Tartarus deftillatorio
vali expolitus primum aquam acredine praeditam aceunee 0¬
eum
(e) Opufc. Aded. p. 129. Let, publ. p. 3.97.
38