Page 198 [198]
OCR
hinc porro a Parentibus guasi per conales, et manus propagata in filios, atgue adeo Plebi jam aligua ratione innata esse ipse existimem; verum tamen tantarum superstitionum Matrem et Nutricem ausim dicere ipsam in populo incrassatam ruditatem fuisse et esse. Haec etenim dum semel praeoccupare animos, mentesgue obnubilare coeperit, locum relinguit in illis capiendi, aucupandigue pravas guasgue opiniones; guodsi proinde ex tempore suae ad Christianismum Conversionis, aut longe etiam tardius Plebi sana Religionis Orthodoxiaegue principia instillata fuissent, nullius dubito, multiplicem hanc imprimis e Paganismo in Religionem invectam superstitionem, illam utpote tantorum malorum radicem et Honorum Spiritualium obicem sensim ex animis Populi evulsam, et ab aliis dein, guae ruditas unumguemgue erudire noverit, praeservatum fuisse populum; talem autem, tamgue singularum fortunam eum sub antecedentis suis Pastoribus nactum non fuisse; ac in moderna etiam providentia difficulter omni ex parte nancisci posse, quandoquidem copiosissimos quosque rudiores sacerdotes non minus ac suos Praedecessores, et reliquam Plebem iisdem Superstitionibus implicatos esse, nec eos ab eadem, nisi sola lectura, notitiaque Cantus, et administrationis Sacramentorum distingui, in rudimentis autem fidei, morumque aequo ut ita dicam pede incedere exploratum sit: doctiores caeterum, quos populus favente Caesarea Regia Clementia animarum suarum Rectores aquisiverit, felicioris utique doctrinae viros, qui noverint Triticum discernere a Zizaniis, meliorisque doctrinae principia populo propinare, paucissimos adusque existere; unde si studeant hi gregem partialem suae pastorali curae commissum ab ejusmodi superstitiosis, gentilibusque studiis avertere: quia tamen in aliis pluribus talem Parochiam circum ambeuntibus id non praestetur, nec praestari possit, consequitur, male haecce ex his etiam Parochiis difficillime exstirpari. Videri proinde summa necessarium ut in primis politica authoritas in extirpandis id genus vitiis interponatur, quo salutaris quorundam instructio eum infinem directa tam efficaci remedio suffulta, quousque Clerus Junior per Caesariam Regiam Munificentiam et Augustissimi nostri Principis Zelum vere Apostolicum e votis in Parochiis floresceret, ex parte saltem desideratum suum effectum fortiri valeat. In hoc salutari negotio maximi aestimari visum est porro institutum scholasticum, quod profecto nisi a publica perinde authoritate et potestate sustentatum fuerit, et Juventus sexus utriusque mediis efficacioribus in sana assiduaque informatione contineatur, in hoc populo pene obdurato in praejudiciis de sperato ejusdem effectu per solam sacerdotii admonitionem obtinendo conclamatum est. Quae omnia dum Gratiosae simul ac Prudentissimae Directioni Excellentiae Vestrae demissime commendarem, in profundissimo venerationis cultu perenno Excellentiae Vestrae Fagoras 22:2 8b 1789 humillimus servus J. Halmagyi Vicarius Fagorasiensis 197
